Γράφει ο Κωνσταντίνος Μανίκας
Οικονομολόγος–Ψυχολόγος, Σύμβουλος Επενδύσεων

Είναι πασίγνωστη και πλέον κορεσμένη η Τουρκική τακτική να εξάγει, με κάποιο τρόπο, κάθε εσωτερική κρίση. Μετά το πραξικόπημα και τις γενικευμένες εκκαθαρίσεις αντιφρονούντων σε όλον τον δημόσιο τομέα, ήταν αναμενόμενη η προσπάθεια ανάδειξης ενός σκληρού, ηγεμονικού προφίλ που θα πείθει το λαϊκό αίσθημα ότι όσο απόλυτος στην κρίση του είναι ο τούρκος Πρόεδρος για τα εγχώρια ζητήματα, άλλο τόσο δυναμικός και διεκδικητικός εμφανίζεται και στον διεθνή διπλωματικό στίβο.

Όμως η αμφισβήτηση διεθνών συνθηκών με υπόσταση ενός αιώνα, όσον τυχοδιωκτισμό και επικοινωνιακή επιτήδευση κι αν κρύβουν, δεν μπορούν να εκλαμβάνονται με την ελαφρότητα μιας τυχαίας δήλωσης εσωτερικής κατανάλωσης. Μπορεί οι ρητορικές ακρότητες περί συνθηκών που δεν αποτελούν ιερά βιβλία να ακούγονται τουλάχιστον φαιδρές και να μην διαθέτουν καμιά ουσιαστική ισχύ από την στιγμή που τέτοιες συμφωνίες αλλάζουν μόνο μετά από πολεμική εμπλοκή αλλά και μόνο το γεγονός ότι κάποιος μπαίνει στην διαδικασία να παίξει παιχνίδια με τους κοινούς διεθνείς κανόνες εγείρει υποψίες για κάποιον ευρύτερο σχεδιασμό.

Σε έναν περίπλοκο διαγκωνισμό γεωπολιτικής στρατηγικής η Τουρκία καλείται να αντιμετωπίσει μεγάλες προκλήσεις. Οι εξελίξεις στη Συρία και η πιθανή νέα ανάδειξη του Κουρδικού, η επερχόμενη λύση στο Κυπριακό, οι σχέσεις της με την Ρωσία και το Ισραήλ και ο ρόλος της στην περιοχή μετά την εκλογή Τραμπ στις ΗΠΑ είναι μόνο μερικά από τα πιο σημαντικά θέματα που την απασχολούν. Σίγουρα πολύ περισσότερο από τα… “διμερή” ζητήματα με την Ελλάδα.

Ο Ερντογάν δικαιούται να αισθάνεται πιο ισχυρός αφού η στάση του απέναντι στη Συρία, δείχνει πλέον να βρίσκεται πιο κοντά από ποτέ με όσα σχεδιάζουν για την περιοχή τόσο οι ΗΠΑ όσο και η Ρωσία. Ακόμη και με το Ισραήλ, παρά τις τεταμένες σχέσεις τους, αναζητούνται δυνατότητες ενεργειακής και άλλων συνεργιών. Γι” αυτό και το Κυπριακό φαντάζει ως ένα πρόσφορο πεδίο για την ολοκλήρωση μιας οριστικής συμφωνίας.

Κάθε σημείο της διαπραγμάτευσης έχει ιδιαίτερη σημασία. Η επιστροφή των προσφύγων, οι εγγυήσεις, ο τρόπος διακυβέρνησης, το εδαφικό κρύβουν τα δικά τους μυστικά και ύπουλα σημεία που μπορούν, εφόσον παραβλεφθούν, να αφήσουν μόνιμα, ανεξίτηλα σημάδια στο “κορμί” της Κύπρου. Ο αριθμός των Ελληνοκυπρίων που θα επιστέψει στα κατεχόμενα θα καθορίσει την πληθυσμιακή σύσταση του κράτους άρα και την κοινωνική και οικονομική πραγματικότητα.

Οι εγγυήσεις παρουσιάζονται ως αμοιβαία δικλείδα ασφαλείας για την εκτέλεση των συμφωνηθέντων αλλά αν προχωρήσει ως μιας μορφής σφιχτού ελέγχου από τις έως τώρα εγγυήτριες δυνάμεις, ειδικά αν αυτό σημαίνει και παραμονή στρατιωτικών δυνάμεων, τότε θα πρόκειται για ένα ιδιότυπο καθεστώς φοβικής δημοκρατίας. Ακόμη πιο φοβική θα αποδειχτεί αν η διακυβέρνηση περνά μέσα από ένα περίπλοκο σύστημα ισορροπιών, δυσλειτουργικό, που θα αναβάλλει αποφάσεις και θα προτρέπει στην συναίνεση γύρω από έναν ελάχιστο αποδεκτό μέσο όρο απόψεων που μόνο αποδοτικό δεν μπορεί να είναι.

Το εδαφικό όμως παραμένει το κεντρικό ζητούμενο. Άλλωστε δεν ήταν τυχαία η ωμή Τουρκική παρέμβαση ώστε να προκύψει το πρόσφατο αδιέξοδο στις συνομιλίες της Ελβετίας. Γνωρίζουν οι πάντες ότι ο ορισμός των συνόρων κάθε κοινότητας είναι το πιο κρίσιμο σημείο και κάθε σπιθαμή γης που θα παραχωρηθεί στην άλλη πλευρά έχει πολλαπλή σημασία.

Ακόμη κι αν δεν προκύψει άμεσα λύση με ευθύνη της Τουρκίας θα πρόκειται για μια επίδειξη δύναμης που θα θέλει να τονίσει τον ρόλο που η ίδια αντιλαμβάνεται ότι έχει στην περιοχή κι αυτό απαιτεί σκλήρυνση της Ευρωπαϊκής στάσης απέναντι της αλλιώς η χώρα μας θα βρεθεί μπλεγμένη στα δίχτυα των Τουρκικών διεκδικήσεων με σοβαρές πιθανότητες περαιτέρω επιδείνωσης των σχέσεων με την γείτονα χώρα ακόμη και δημιουργία θερμών επεισοδίων που θα διαταράξουν το εύθραυστο οικονομικό περιβάλλον και θα παρατείνουν την αναμονή για επάνοδο στις αγορές.

Διαθέτουν το ανάστημα και τις ικανότητες να διαχειριστούν μια τόσο λεπτή κατάσταση τα αρμόδια κυβερνητικά στελέχη; Οι μέχρι τώρα αντιδράσεις μόνο διαβεβαίωση για κάτι τέτοιο δεν μας δίνουν. Από τις επιπολαιότητες Κοτζιά με το ανύπαρκτο θέμα της Τσαμουριάς έως την άτονη απάντηση μέσω του εκπροσώπου τύπου του υπ. Εξωτερικών για το ναυάγιο των διαπραγματεύσεων για το Κυπριακό, δεν αφήνουν και πολλά περιθώρια αισιοδοξίας. Μόνο καταφύγιο οι ευχές και η ελπίδα παρέμβασης του από μηχανής Ευρωπαϊκού θεού!